مدیریت سایت 
کلید محافظ جان یا کلید جریان نشتی با نام لاتین Residual Current Device (RCD)، یک وسیله الکترونیکی است که از آن برای حفاظت از افراد در برابر شوک الکتریکی و خطرات احتمالی استفاده می شود. این دستگاه با تشخیص جریان های نامطلوب در مدارهای الکتریکی، جریان الکتریکی را به صورت خودکار قطع کرده و از احتمال وقوع حوادثی نظیر شوک الکتریکی، اتصال کوتاه و آتش سوزی جلوگیری می کند. این کلید در انواع مختلف تولید و به بازار عرضه شده است.
از کلید محافظ جان در سیستم های الکتریکی خانگی، تجاری و صنعتی استفاده می شود. ورودی کلید جریان نشتی، فاز و نول است. این کلید با قرار گرفتن در مدار، از افراد در برابر برق گرفتگی ناشی از تماس مستقیم و غیر مستقیم با برق محافظت می کند. در ادامه این مطلب از ورتاکالا به بررسی بیشتر کلید محافظ جان، نحوه عملکرد و کاربردهای آن می پردازیم. اگر می خواهید بیشتر درباره این دستگاه بدانید، لطفاً تا انتها با ما همراه باشید.
از نحوه عملکرد کلید جریان نشتی چه می دانید؟
کلید جریان نشتی یک تجهیز خودکار است که از آن برای محافظت افراد و دستگاه ها در برابر خطر تماس با برق استفاده می شود. این کلید با تشخیص جریان ناخالص ناشی از نشت برق در مدار، عملکرد قطع را به صورت خودکار انجام می دهد و به همین دلیل در صنعت برق و الکترونیک به میزان زیادی مورد استفاده قرار می گیرد.
اساس عملکرد این کلید، مبتنی بر مقایسه جریان ورودی به کلید با جریان خروجی از آن است. در حقیقت، کلید جریان نشتی (RCD) با اندازه‌گیری جریان الکتریکی ورودی و خروجی، جریان نامطلوب را شناسایی می‌کند. بدین ترتیب که اگر تفاوت جریان رفت و برگشت، بیشتر از حد مشخصی باشد، این جریان به عنوان جریان نامطلوب شناسایی شده و جریان الکتریکی فوراً قطع می شود.
کلید محافظ جان با محدوده دقت مختلفی تولید و به بازار عرضه می شوند، اما برای بسیاری از کاربردها، استفاده از کلیدهای با دقت در بازه سی تا سیصد میلی آمپر برای محافظت از افراد و تجهیزات کافی است. در هر صورت، انتخاب حساسیت مناسب باید با توجه به نوع سیستم و محیط کاری مشخص شود.
کلیدهای مورد استفاده برای محافظت از انسان، در صورتی که جریان به 30 میلی آمپر برسد، فعال می شوند. سرعت عملکرد این کلیدها در حد میلی ثانیه است. از کلیدهای با حساسیت بیشتر از ۳۰۰ میلی آمپر برای محافظت از ابزارهای و تجهیزات صنعتی استفاده می شود.
با قطع جریان، سیستم الکتریکی به طور کامل قطع شده و خطر شوک الکتریکی یا خطر آتش سوزی کاهش می یابد. به عبارت دیگر، کلید محافظ با قطع جریان الکتریکی در مدارهای الکتریکی، به ایمنی و محافظت از افراد و تجهیزات کمک می کند.
نحوه نصب کلید محافظ جان به چه صورت است؟
بر اساس مبحث 13 مقررات ملی ساختمان ها، نصب این کلیدها برای حفاظت کلیه ساختمان ها (اعم از ساختمان های مسکونی، تجاری و غیره) در برابر جریان نشتی الزامی است. نصب کلید RCD باید توسط افراد متخصص انجام شود. اینکار به توانایی و تجربه فنی مرتبط نیاز دارد. در ادامه نحوه نصب کلید محافظ جان، به طور مختصر توضیح داده می شود:
- قطع برق: قبل از هر چیزی، باید کلید قطع برق خانه یا محل نصب کلید را به طور کامل قطع کنید.
- انتخاب مکان مناسب: بهتر است این کلید در جعبه برق استاندارد نصب شود. همچنین باید این کلید در یک محل قابل دسترسی نصب شود تا در صورت نیاز به تعمیر و تعویض، دسترسی به آن راحت باشد.
بیشتر بخوانید: نحوه نصب کلید محافظ جان
- نصب پایه های کلید: برای نصب پایه های کلید، باید پایه های مربوطه را در محل نصب کلید قرار داده و آن ها را با استفاده از پیچ های مناسب محکم کنید.
- اتصال کابل ها: در مرحله بعد باید کابل های کلید را به کابل های سیستم الکتریکی متصل کنید. برای این کار، باید دستورالعمل های سازنده را با دقت دنبال کرده و از وصل شدن کابل های مثبت و منفی به شکل صحیح اطمینان حاصل کنید. برای نصب کلید محافظ، سیم های فاز (L)، بازگشت (N) و زمین (E) باید به کلید متصل شوند.
- بررسی و تست: برای اطمینان از صحت نصب کلید، آن را تست کنید. برای این کار، کلید را فشار داده و مطمئن شوید که سیستم الکتریکی به درستی کار می کند. سپس با استفاده از یک دستگاه تست جریان، عملکرد کلید را بررسی کنید. به طور خاص، تست کنید که آیا کلید به درستی جریان را قطع و وصل می کند یا خیر؟
توصیه می شود، برای نصب کلید جریان نشتی، به دقت دستورالعمل های سازنده را دنبال کرده و در صورت نیاز، با کارشناسان مجرب تماس بگیرید.
محافظ جان چه انواعی دارد؟
کلیدهای محافظ دارای انواع مختلفی هستند. این کلیدها بر اساس پارامترهایی نظیر تعداد فاز، قدرت قطع و نوع کاربرد به انواع مختلفی دسته بندی می شوند. از نظر تعداد فاز، این کلید دارای انواع تک فاز و سه فاز و غیره تولید شده است. بر اساس قدرت قطع نیز این کلیدها در انواع 30 میلی آمپر تا 300 میلی آمپر در بازار وجود دارند.
بر اساس نوع کاربرد نیز این کلید در انواع RCCB و RCBO تولید شده است. از کلیدهای تک فاز برای سیستم های الکتریکی تک فاز استفاده شده و دارای یک پایه و یک سوئیچ هستند. از کلیدهای سه فاز برای سیستم های الکتریکی سه فاز استفاده می شود. در این نوع کلیدها، سه پایه و سه سوئیچ وجود دارد که هر یک به یکی از فازهای سیستم الکتریکی متصل می شوند. در صورت بروز خطر، سیستم الکتریکی به صورت خودکار قطع شده و به این ترتیب جلوی بروز حوادث جانی مانند شوک الکتریکی گرفته می شود.