برق کشی ساختمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و برای انجام اصولی آن باید تمام نکات ایمنی را در نظر گرفت. متأسفانه در برخی موارد با وجود در نظر گرفتن نکات ایمنی به دلایل مختلفی حوادثی نظیر آتش سوزی و برق گرفتگی اتفاق می افتد که می تواند خسارت های زیادی به همراه داشته باشد. به دلیل وجود خطراتی نظیر موارد توضیح داده شده، مهندسین برق همواره در پی یافتن راهی برای کاهش احتمال بروز خطرات برق گرفتگی بوده اند. در این مورد راه حل هایی هم وجود دارد که یکی از آنها ها استفاده از تجهیزات ایمنی است. تجهیزات ایمنی نظیر کلید محافظ جان است که در سیستم برق کشی تا حد زیادی از بروز خطر جلوگیری می کند.
کلید محافظ جان دارای قابلیتی است که با استفاده از آن می تواند میزان جریان رفت و برگشتی را محاسبه کرده و در صورت بروز تفاوت ولتاژ می تواند مدار را قطع کند. دلایل مختلفی نظیر وجود اختلاف پتانسیل در سیم های رفت و برگشتی سبب بروز جریان نشتی می شود.
کلید محافظ جان چیست:
بر اساس استاندارد ها و قوانینی که در مورد برق کشی ساختمان های مختلف وجود دارد، رعایت برخی از نکات ایمنی لازم و ضروری است. از جمله این موارد می توان به استفاده از کلید محافظ جان اشاره کرد که به نوعی نقش حفاظت اضافه را در سیستم برق ایفا می کند. کلید محافظ جان دارای قابلیت تشخیص جریان نشتی است، این قطعه نمی تواند جریان اضافه و اتصال کوتاه موجود در مدار را تشخیص بدهد! کلید محافظ جان به نوعی یک کلید اتوماتیک محسوب می شود که کاربرد اصلی آن محافظت از انسان در برابر خطراتی نظیر برق گرفتگی است. علت نامگذاری این قطعه هم کاربرد محافظتی آن است. عملکرد کلی کلید محافظ جان بر اساس مقایسه میزان جریان خروجی با میزان جریان ورودی کلید است. ورودی این قطعه هم فاز و نول می باشد.
اگر کلید محافظ جان در مدار قرار داده شود در صورت تماس مستقیم و غیر مستقیم افراد با جریان برق از بروز برق گرفتگی جلوگیری می شود. تماس مستقیم به شرایطی گفته می شود که در آن شخص مستقیماً با قسمت فاز تماس داشته باشد. تماس غیر مستقیم هم شامل تماسی است که در آن بدنه وسایل برقی به دلیل اتصالی برق دار شده باشد و فرد این بدنه را لمس کند. در تماس غیر مستقیم یک جریان از بدن انسان عبور می کند که به آن جریان نشتی گفته می شود.
کلید محافظ جان قابلیت تشخیص این جریان را دارا است. این قطعه را بر اساس میزان حساسیت آن در برابر جریان نشتی به دو نوع صنعتی و خانگی تقسیم می کنند. ناگفته نماند که کلید محافظ جان علاوه بر محافظت از افراد، از نشتی جریان هم جلوگیری کرده و به این ترتیب از دستگاه و تجهیزات صنعتی هم محافظت می شود. نحوه عملکرد کلید محافظ جان در برابر جریان نشتی به این صورت است که اگر جریان نشتی موجود در مدار از میزان حساسیت کلید بیشتر باشد، کلید فعال می شود و در نتیجه آن جریان ورودی و به دنبال آن مدار قطع می شود. محافظ جان دارای یک تقسیم بندی کلی می باشد و بر اساس آن به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از کلید محافظ انسان در برابر تماس مستقیم با قطعات الکتریکی و کلید محافظ قطعات الکتریکی در برابر حوادثی نظیر آتش سوزی!
مزایای استفاده از کلید محافظ جان در مدار:
کلید محافظ جان یک قطعه ایمنی است و نقش زیادی برای محافظت از افراد در برابر آسیب های جانی و مالی دارد که ممکن است در پی برق گرفتگی رخ دهند، این مورد یکی از مهم ترین مزایا کلید محافظ جان است. در خصوص جریان نشتی جالب است بدانید که اگر در بدنه وسایل الکتریکی نشتی وجود داشته باشد، این نشتی با گذشت زمان افزایش پیدا کرده و می تواند صدمات جدی را به وسیله برقی مورد نظر وارد کند. به همین دلیل است که استفاده از کلید محافظ جان در مدار پیشنهاد می شود. از دیگر مزایا کلید محافظ جان می توان به این مورد اشاره کرد که این قطعه بر روی کاهش هدر رفتن انرژی الکتریکی هم مؤثر است. در نتیجه علاوه بر محافظت از جان افراد و وسایل الکتریکی از نظر اقتصادی نیز باعث کاهش هزینه های انرژی می شود.