انواع روش های تست خازن
تست خازن بر حسب مقدار ظرفیت شان به دو طریقه آزمایش می کنند. یکی، خازن هایی که ظرفیت آنها زیاد و معمولا بر حسب میکرو فاراد است و اغلب آنها را خازن های الکترولیت تشکیل می دهند. و دیگری خازن هایی با ظرفیت کم ، مثل خازن های عدسی یا میکایی می باشند. خازن قطعه اي است که براي ذخيره انرژي الکتريکي (ولتاژ) در مدار استفاده مي شود و با توجه به اینکه بار الکتریکی در خازن ذخیره می شود می توان از آن ها برای ایجاد میدان الکتریکی یکنواخت استفاده کرد.
از خازن ها برای صاف کردن سطح ولتاژ مستقیم نیز استفاده می شود. از خازن ها به عنوان فیلتر نیز استفاده می کنند چرا که سیگنال های متناوب را به راحتی عبور می دهند ولی مانع عبور سیگنال های مستقیم می شوند. بعضی از مواقع با توجه به نحوه قرارگیری خازن ها می توان از روی برد آنها را تست کرد. (جهت اتصال کوتاه خازن) اما برای دست یابی به نتیجه صحیح باید خازن را از روی برد مدار جدا کرده و تست کنید.
تست خازن
اما جهت تست در ابتدا باید توسط یک میله و یا کابل رسانا دو سر خازن را به هم اتصال داد تا خازن خالی از شارژ گردد. سپس در صورتی که بخواهیم از اهم متر آنالوگ و یا دیجیتال استفاده کنیم. آن را در وضعیت R*1K قرار داده و دو سر کابل های اهم متر را به دو ترمینال خازن وصل کنید. در این حالت اگر خازن سالم باشد عقربه اهم متر به سمت صفر اهم حرکت کرده (خازن شارژ می شود) و بعداز شارژ خازن به سمت بی نهایت اهم ، باز می گردد.
یعنی بعد از شارژ کامل خازن (البته به مقدار ولتاژ باتری اهم متر) نباید جریانی از خازن عبور کند و اهم بی نهایت نشان داده شود. خازن های هوایی (عایق دی الکتریک آنها از جنس هوا است : مثل واریابل موج و یا خازن های با ظرفیت کمتر از ۳۰۰ پیکو فاراد ، را فقط از نظر شورت (اتصال کوتاه) نبودن صفحات مورد آزمایش قرار می گیرند.
انواع روش های تست خازن
روش های تست خازن عبارتند از :تست خازن بدون قطب، تست خازن الکترولیتی (باقطب)، ﺗﺴﺖ ﺧﺎزن ﻣﺘﻐﯿﺮ و … به صورت کلی انواع روش های تست خازن را می توان به این صورت بیان کرد:
۱-تست خازن بدون قطب
برای تست خازن بدون قطب دو سر اهم متر را روی رنج ضربدر یک کیلو است به دو سر خازن زده اگر عقربه حرکت نکرد و روی بینهایت ماند یا کمی حرکت کرد و برگشت خازن سالم است.
۲- تست خازن الکترولیتی (باقطب)
برای تست خازن الکترولیتی دو سر اهم متر را که روی رنج ضربدر ۱۰۰ است به دو سر خازن زده اگر عقربه اهمتر رفت و برگشت نمود خازن سالم است اگر عقربه روی صفرایستاد خازن اتصال کوتاه شده واگر عقربه در برگشت روی صفر نیامد نشتی دارد.
۳- تست خازن متغیر (واریابل)
برای تست خازن متغیر دوسر اهم متر را به دو سر پایه ” دو پایه کنار هم واریابل زده” و دسته واریابل را چرخانده اگر عقربه هیچ حرکتی نشان نداد و روی بینهایت ماند سالم است.
۴- تست خازن روی مدار
برای این کار حداقل باید یک پایه خازن را خارج نموده و دو سر اهمتر را به دو سر خازن وصل نموده به طور کلی در مورد خازنهای الکترولیتی عقربه اهمتر باید رفت و برگشت کند ودر بقیه خازنها در صورت سالمی عقربه اصلا نباید حرکت کند.
۵- تست خازن متغییر (واریابل) روی مدار
واریابل روی مدار تست نمیشود و بایستی پایههای آنرا در لحیم آزاد نمود و اهمتر را به دو پایه آن وصل نمود اگر عقربه حرکت نکند سالم است معمولا به این روش نمیشود واریابل را دقیق تست نمودو از روی عیبهای رادیو میتوان به خرابی واریابل پیبرد. مثلا رادیوئی که در هنگام چرخاندن واریابل سوت میکشد و یا خش خش ایجاد میکند و یا در قسمتی از صفحه ” ایستگاهی را نمیگیرد ویا ایستگاهها را مخلوط میکند و یا فقط یک ایستگاه را میگیرد واریابلش خراب است.
۶- تست خازن متغییر (واریابل) به طریقه ولتاژگیری
اگر ولتاژ بیس ترانزیستور مخلوط کننده با تغییر واریابل تغییر نمود واریابل سالم است.
نشتی خازنها
معمولا در بین خازنها ” خازن الکترولیتی بیشتر خراب میشود و نشتی پیدا میکند یعنی یک حالت اتصالی کمی بین دو صفحه فلزی خازن از طریق عایق بین دو صفحه ایجاد میشود و برای اینکه دقیقا متوجه شویم خازن نشتی دارد ” یا نه بایستی از دستگاه خازن سنج ایستاده کنیم.
کدام خازنها بیشتر نشتی دار میشوند؟
معمولا در دستگاههای صوتی یا خازن صافی تغذیه نشتی دار میشود و باعث بریده بریده دار شدن صدا میشود و یا در پخشهای اتومبیل خازنهای الکترولیتی بین طبقات پری آمپلی فایر و در رادیوها خازن الکترولیتی سر راه بلندگو زیاد نشتی دار میشود و باعث پخش شدن صدا به صورت تودماغی میشود “که برای پیدا کردن خازن خراب میتوان پخش را روشن نمود.
یک خازن شیمیایی برابر با خازنهای مدار انتخاب نموده واز پشت مدار به دو سر تک تک خازنها موازی نموده و چنانچه در یک حالت عیب برطرف شد همان خازن خراب است ” در تلویزیونها بیشتر خازن صافی منبع تغذیه و خازنهای طبقه افقی (خازن بوست) و خازن واقع در مسیر تغذیه خروجی ویدئو نشتی دار میشود.
علائم نشتی دار بودن خازنها چیست؟
معمولا اگر دستگاه برای مدتی روشن باشد ” خازن داغ میشود ” یا باد میکند ” یا پلاستیک قسمت پائین خازن حالت نرمی خود را از دست داده و خشک شده است. واحد ظرفیت در SI فاراد است که با F. نشان داده میشود و آن ظرفیت خازنی است که هرگاه اختلاف پتانسیل بین صفحات آن یک ولت باشد، بار ذخیره شده روی هر یک از صفحات یک کولن شود. واحدهای دیگر ظرفیت: میکروفاراد (F ۱۰^-۶)، نانوفاراد (F ۱۰^-۹)، پیکوفاراد (F ۱۰^-۱۲) می باشد.