تابلو بانک خازنی چیست و چه کاربردی دارد؟

تابلو بانک خازنی

تابلو بانک خازنی یکی از انواع پرکاربرد تجهیزات صنعتی به شمار می رود. برای اینکه دلیل استفاده از بانک خازن در مدار یک تابلو برق را بدانید، باید با مفهوم توان راکتیو آشنا شوید. اکثر بارها در صنعت، از جمله الکتروموتورها، لامپ های گازی، ترانس ها و کوره های القایی دارای خاصیت سلفی هستند. این ویژگی سبب ایجاد توان راکتیو (reactive power) در مدار می شود. توان رکتیو غیر واقعی است. بدین معنی که مورد مصرف موتور قرار نمی گیرد. بلکه صرفاً از شبکه گرفته و به آن بر می گردد. این اتفاق باعث افزایش تبادلات جریانی و در نتیجه آسیب رسیدن به سیم ها می شود. به منظور کنترل توان راکتیو از تابلو برق بانک خازنی بهره می برند.

خازن چیست؟

خازن یک وسیله الکتریکی متشکل از دو صفحه موازی است، فضای بین صفحات معمولا با هوا یا یک عایق (دی الکتریک) پر می شود. وظیفه آن ذخیره انرژی در مدار و ارائه آن در زمان مورد نیاز است.

خازنی که ویژگی های زیر را داشته باشد، یک گزینه ایده آل برای استفاده در تابلو بانک خازنی خواهد بود:

• قابلیت تحمل حرارات زیاد
• عایق بودن در دماهای خیلی پایین و خیلی بالا
• امکان تحمل جریان اولیه زیاد در زمان اتصال به شبکه
• توان کار در ولتاژ شبکه سراسری
• قابلیت تحمل زیاد در خصوص تبادلات جریان و توان

بانک خازنی چطور کار می کند؟

بانک خازنی، با کنترل توان راکتیو و جلوگیری از برگشت آن به شبکه، سبب محافظت از مدار می شود. خاصیتی که خازن دارد باعث انجام این عمل می شود. نحوه عملکرد خازن، برعکس سلف است. یعنی هر جا که سلف جریان را به مدار پس بدهد، خازن آن را دریافت می کند. بانک خازن سبب به حداقل رسیدن تبادل سلف با مدار شده که به این عمل اصلاح ضریب قدرت می گویند.

کاربردهای تابلو برق بانک خازن

بر اساس آنچه بیان شد می توان کاربردهای حفاظتی زیر را برای این سیستم برشمرد:

• اصلاح ضریب قدرت
• مقابله با اثرات منفی سلف
• گرفتن توان راکتیو
• کاهش افت ولتاژ

استفاده از این سیستم در مدارات الکتریکی، می تواند سبب کاهش هزینه های تامین برق مجتمع های صنعتی یا ساختمان ها تا 50 درصد گردد.

مزایای بانک خازنی در مدار چیست؟

به عنوان یکی از قطعات پرکاربرد در تمام مدارات الکتریکی، این وسیله دارای مزیت های متنوعی است. برخی از این موارد عبارتند از:

• کاستن از توان راکتیو در مدار
• کم کردن اثر سلفی در مدار و مولفه پس فاز جریان
• کاستن هزینه های مصرف برق (تا 50 درصد)
• کاهش خرابی سیستم و افزایش بازده آن
• بالا بردن ضریب توان شبکه و نزدیک تر کردن آن به عدد 1

تجهیزات بانک های خازنی چیست؟

مهم ترین تجهیزاتی که در یک تابلو برق صنعتی بانک خازنی استفاده می شوند عبارتند از:

• خازن
• ترانس
• فیوز
• کلید اصلی
• رگولاتور خازنی
• کنتاکتور خازنی

نقش رگولاتور خازنی در مدار به این صورت است که به صورت خودکار به اندازه گیری مقدار خازن بانک پرداخته و مطابق با توان شبکه و ضریب توان مورد نیاز، در فرآیند اتوماتیک، خازن را وارد سیستم می کند. همچنین دلیل استفاده از فیوزها، به منظور حفاظت از خازن ها است. از طرفی، به منظور انجام نمونه گیری از میزان جریان شینه ها در هر فاز، از ترانس در مدار بانک خازنی بهره می برند. گستره جریان اولیه آن بین 10 تا 4000 و محدوده جریان ثانویه ترانس نیز بین یک الی پنج آمپر قرار می گیرد.

انواع تابلو برق بانک خازنی در صنعت

ما معمولاً در صنعت شاهد انواع مختلفی از این وسیله کاربردی هستیم. اصلاح ضریب توان در شبکه موضوعی بسیار با اهمیت است. این سبب شده تا انواع مختلفی از بانک های خازنی طراحی و تولید شوند. بر این اساس می توان انواع خازن ها (متفاوت از نظر نوع عایق به کار رفته) شامل موارد ذیل را بسته به نوع پروژه و شرایط آن مورد استفاده قرار داد. همانطور که احتمالاً از تعاریف کتب فیزیک دبیرستان به یاد دارید، هر چقدر که ضریب دی الکتریکی بیشتر باشد، خاصیت عایق بودن ماده نیز بالاتر خواهد بود.