
اتصالات سیم و کابل
اتصال الکتریکی کابل ها به وسایل و دستگاه ها یا شینه ها باید با استفاده از تجهیزات مناسب با نوع و مشخصات کابل و همچنین مناسب با جنس نقطه اتصال، انجام شود. یعنی اگر قرار باشد کابلی را به شینه ای وصل کنیم، یا بخواهیم کابلی را توسط کابلی دیگر برقدار کنیم نیاز به تجهیزاتی داریم که به آن اتصالات سیم و کابل می گویند. همانطور که در ابتدا گفتیم این اتصالات باید با نوع و مشخصات کابل و جنس نقطه اتصال سازگاری داشته باشد مثلا اگر قرار است کابلی مسی را به شینه ای متصل کنیم حتما نوع اتصال باید مسی باشد یا اگر بخواهیم کابلی آلومینیومی را به کابل آلومینیومی دیگر متصل کنیم نوع اتصال باید آلومینیومی و با سایز کابل متناسب باشد. هر کدام از این اتصالات، روش ها و تجهیزات مخصوص خود را دارند برای مثال برای اتصال دو کابل به یکدیگر از مفصل و برای اتصال کابل به یک شینه از سرکابل استفاده می شود.
چرا اتصالات الکتریکی مهم است؟
هدف اصلی اتصالات الکتریکی ایجاد مسیری مطمئن برای عبور جریان است و مهمترین ویژگی آنها این است که اطمینان لازم را در پیوستگی مدارات الکتریکی به وجود آورند. به طور کلی تلفات ناشی از اتصال غیر ایمن سیم های برق به شکل زیر دسته بندی می شود:
خطر برق گرفتگی
تلفات توان
جرقه و آتش سوزی
اتصال سیم در چراغ برق
آتش گرفتن پریز برق
اقدامات لازم قبل از اتصال دو سیم برق به شکل ایمن
حال که خطرات اساسی و بسیار رایج را در اتصالات سیم و کابل شناختیم، نوبت آن است که اتصال ایمن سیم های برق را توضیح دهیم. همانطور که در متون بالا عنوان شد چسب برق به عنوان سنتی ترین شیوه اتصال معرفی شده است، توجه داشته باشید که استفاده ی تنها از چسب برق را به هیچ وجه قابل قبول نیست و این روش خود خطرات بسیاری را به همراه دارد. از این رو به تبع از روش های آموزش ما خارج می شود. قبل از شروع آموزش، این نکته را باید گفت که یک سری از اقدامات در تمام روش های اتصال دو سیم برق یکسان می باشد از این رو در این جا بهتر است این اقدامات را شرح دهیم.
یکی از مهم ترین مواردی که در اتصال سیم و کابل حائز اهمیت است محکم بودن اتصال است چرا که در آن نقطه قوس الکتریکی ایجاد می شود، در نتیجه دما بالا می رود و جرقه و آتش سوز ی اتفاق می افتد.با این تفاسیر نیاز است که موارد زیر رعایت گردد:
تناسب بین قطر اتصال و قطر سیم و کابل
اندازه ی سیم و کابل استاندارد باشد.
از لوازم و اتصالات با کیفیت استفاده شود.
کابل ها در دید نگهداری شود.
بررسی یکسان بودن سطح مقطع
دو روش ایمن برای اتصال دو سیم برق
در این قسمت از مقاله می خواهیم 2 روش برای اتصال ایمن سیم ها معرفی نماییم .این دو روش به ترتیب از امنیت پایین تا امنیت بالا مرتب شده اند، اما دقت داشته باشید که حتی اولین روش نیز از روش سنتی اتصال دو سیم برق بسیار امن تر می باشد.
اتصال دو سیم برق با استفاده از یک درپوش: در این روش که در حقیقت یک لایه امنیت برای سیم به همراه دارد، سر دوسیم که به اندازه معمول لخت شده اند را کنار یکدیگر می چسبانیم سپس درپوش مخصوص را روی آن قرار می دهیم و آن را می چرخانیم تا زمانی که اطمینان حاصل شود که سیم ها از درپوش خارج نمی شوند. برای اطمینان از اتصال دو سیم برق بهتر است با چسب برق پایین و اطراف درپوش را محکم چسب بزنیم.
استفاده از ترمینال Butt Splices : در این روش ابتدا یک سر سیم که لخت می باشد را درون ترمینال برق قرار می دهیم و یا با انبردست آن را فشارمی دهیم تا محکم شود. سپس این روند را برای سمت دیگر انجام می دهیم. بعد از اطمینان از اتصال دو سیم برق به شکل محکم، سیم وارنیش (سیمی توخالی و مخصوص عایق کردن اتصالات که با گرم شدن به سیم می چسبد) را روی آن قرار دهید و با کمی حرارت آن را می چسبانیم . این روش به عنوان ایمن ترین اتصال سیم شناخته می شود.
انواع رایج اتصالات سیم و کابل فشار ضعیف
اتصالات مکانیکی: اتصالات مکانیکی اتصالاتی هستند که به وسیله ی تجهیزات و نیروی مکانیکی اتصال برقرار می شود و خود به انواع زیر تقسیم می شوند.
1. ترمینال ها
پیچیدن سیم ها به دور هم برای ایجاد اتصال الکتریکی و عایق بندی محل اتصال با نوار چسب الکتریکی ممنوع است. علاوه بر این کمرگیری های سیم ها جهت اتصال سیم ها به یکدیگر نیز مجاز نمی باشد.از ترمینال جهت اتصال مطمئن سیم ها به یکدیگر استفاده می شود که در سه دسته شاخه ای، سرامیکی و تابلویی موجود است.
ترمینال
ترمینال شاخه ای: ترمینال شاخه ای خود به دو دسته خشک،نرم تقسیم می شود.
ترمینال شاخه ای
ترمینال سرامیکی: نوع دیگری از ترمینال که با نام ترمینال سرامیکی شناخته می شود، برای سیم کشی برق بخاری و سیم کشی ترموکوپل در مکان های با درجه حرارت بالا استفاده می شود. هم چنین برای اتصال دو سیم به یکدیگر در کاربردهای دمای بالا استفاده می شود.
ترمینال سرامیکی
2.کانکتور:
برای انشعاب گیری از یک سیم استفاده می شود و در انواع سه خانه و پنج خانه و پیچی در بازار موجود می باشد.
کانکتور پیچی ترمینال پنج خانه کانکتور سه خانه
3.وایرشو:
برای اتصال مطمئن و سریع یک سیم به یک ترمینال یا اتصال کابل ها به وسایل برقی، از وایرشو استفاده می شود. وایرشو طوری روی سیم قرار می گیرد که قسمت عایق وایرشو روی عایق سیم و قسمت هادی آن روی سیم برهنه ی مورد نظر زیر ترمینال جاگذاری و پیچ گردد تا اتصال مناسب بین وایرشو و سیم برقرار گرددسپس برای اتصال سیم و ترمینال کافی است بدنه های وایرشو درترمینال مورد نظر پیچ گردد.
وایرشو
• مزایای وایرشو
سرعت بالا
ایمنی بالا
عدم نیاز به استفاده از چسب برق
اتصال مطمئن
• انواع وایرشو
وایرشوی ساده: وایرشوهای ساده برای ترمینال های الکتریکی بدون درز استفاده می شوند، این وایرشوها به شکل عمومی مورد توجه هستند و عرض های گوناگونی دارند.
وایرشوی حلقوی: این وایرشو مانند وایرشوی ساده مود استفاده عموم قرر می گیرد میزان جریان لحیم کاری و دمای کابل با این وایرشو فراهم می شود.برای نصب آن پیچ رسانا باز می گردد و ناحیه ی رسانای سرسیم اطراف پیچ قرار می گیرند روکشی قیفی این وایرشو باعث سهولت در قرارگیری سیم درون وایر شو می گردد.
وایرشو حلقوی
وایرشو سوزنی: از ویژگی های بارز این سرسیم آن است که از آسیب رسیدن به سیم حین ورود به ترمینال جلوگیری می کند، نحوه اتصال این سرسیم پرسی خواهد بود.نحوه ی اتصال به این ترتیب است که بخش رسانای وایرشو درون ترمینال مستقر می گردد و ارتباط بین ترمینال و سیم برقرار می گردد.
وایرشو فیش مادگی: این وایرشو برای اتصال دوسیم به شکل موقت استفاده می شود ،سرسیم های فیش نری نیز در مقب وایرشوهای فیش مادگی به کار می رود این سرسیم ها با هم قابل استفاده هستند و در اتصالات محکم کاربرد دارند.
وایرشو تک روکش دار: این وایرشوها تک ورودی هستند و عایق های به کار رفته درآن ها به شگل قیفی می باشد.یک سیم وارد وایرشو تکی شده . با ابزار مناسب پرس می شود تا ارتباط ناگسستنی فیزیکی بین سیم و وایرشو ایجاد شود.