کنتاکتور خازنی چیست؟
خازنها برای بهبود توان اکتیو وارد شبکه میشوند تا اثر سلفی بارها را با نزدیک کردن ضریب توان (نسبت توان اکتیو به توان ظاهری) به عددِ یک، خنثی کنند. چون خازنها در ابتدا جریان بسیار بالایی از شبکه میکشند، باید این جریان تا حد زیادی محدود شود.
همانطور که میدانید خازنها از طریق کنتاکتور وارد مدار میشوند و از آنجایی که از تیغههای کنتاکتور معمولی نمیتوان جریان بالایی عبور داد. بنابراین از کنتاکتور خازنی (capacitor contactor/capacitor duty contactor) در سیستمهای بانک خازنی بهعنوان تجهیزی کلیدی استفاده میشود. این تجهیز برای دمپ جریان هجومی (inrush current) و سوئیچینگ خازنها بهمنظور اصلاح ضریب توان (power factor correction/PFC) بهکار میرود.
بوبین
با اتصال کنتاکتور به برق، میدان مغناطیسی در بوبین ایجاد میشود. این میدان مغناطیسی باعث جذب هسته متحرک به هسته ثابت شده و تیغههای کنتاکتور بسته میشود. با بسته شدن تیغههای کنتاکتور، خازنها وارد مدار میشوند. جهت آشنایی بیشتر با کنتاکتور و نحوه عملکرد آن، حتماً مقاله «کنتاکتور چیست؟» را بخوانید.
بدنه
نگهدارنده بوبین و هسته کنتاکتور است. کنتاکتور از این طریق روی ریل نصب میشود.
کنتاکتهای اصلی
مسیر عبور جریانِ برق به خازنها هستند.
سیمهای مقاومتدار
این سیمها، محدود کننده پیک اولیه جریان هستند و عملکرد آنها مشابه سلف است. بهصورت دوتایی در بالا و پایین با کنتاکتهای کمکی سری شدهاند.
واحد سوئیچینگ خازنی یا کنتاکت کمکی
این بخش بهصورت موازی با کنتاکتهای اصلیِ کنتاکتور قرار میگیرد. آنها مدت کوتاهی (حدود چند میلی ثانیه) زودتر از کنتاکتهای اصلی، برای دمپِ جریانِ هجومی متصل میشوند.
عملکرد کنتاکتور خازنی
در ادامه عملکرد کنتاکتور خازنی را در حالت تحریک و عدم تحریک بررسی میکنیم.
کنتاکتور در حالت برقدار ( تحریک بوبین)
با برقدار شدن بوبین، کنتاکتهای واحدِ سوئیچینگِ خازنی، چند میلی ثانیه زودتر از کنتاکتهای اصلی بسته میشوند و خازنها را وارد مدار میکنند. در لحظه ابتدایی، جریان زیادی تمایل به عبور از خازنها دارد. این جریان مطابق شکل ۴ از سیمهای مقاومتدار که با کنتاکتهای کمکی سری شدهاند، عبور میکند.
این سیمها به دلیل عملکرد مشابه سلف مانع تغییرات ناگهانی جریان میشوند، درنتیجه جریان ابتدایی محدود شده و بعد از آن کنتاکتهای اصلی بسته میشوند و جریانِ دمپ شده از آنها عبور میکند. سپس کنتاکتهای کمکی بهطور خودکار باز شده و از مدار خارج میشوند.